Poszukiwania sztucznie wytworzonych atomów pierwiastka o liczbie atomowej 117, prowadzone w niemieckim ośrodku akceleratorowym w Darmstadt, zakończyły się spektakularnym sukcesem. Ważną rolę odegrały w nim krzemowe detektory paskowe z Instytutu Technologii Elektronowej w Warszawie.



W Instytucie Badań Ciężkich Jonów (GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung GmbH) w Darmstadt zdobyto dowody potwierdzające istnienie pierwiastka o liczbie atomowej 117. Osiągnięcie, opisane w prestiżowym czasopiśmie naukowym "Physical Review Letters", to wynik pracy zespołu 72 fizyków, chemików i inżynierów z 11 państw świata, w tym z Polski. Obserwacja cząstek jądrowych świadczących o obecności atomów nowego pierwiastka była możliwa dzięki użyciu krzemowych dedykowanych detektorów paskowych opracowanych i wykonanych przez Instytut Technologii Elektronowej (ITE) w Warszawie.
Sercem eksperymentu były krzemowe detektory naładowanych cząstek, opracowane i wykonane w Instytucie Technologii Elektronowej we współpracy z Institut für Radiochemie - Technische Universität München, i GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung GmbH (Darmstadt) zostały one specjalnie zaprojektowane do bloku detektora płaszczyzny ogniskowej FPDB (Focal Plane Detector Box) separatora TASCA (TransActinide Separator and Chemistry Apparatus) w GSI. FPDB tworzą: 3 różne konfiguracje detektorów wykonanych w ITE z których główny to tzw. "stop detektor" oraz detektory rejestrujące cząstki odbite od głównego detektora oraz kolejny detektor rejestrujące lekkie jony które przedostały się przez główny detektor.

W FPDB atomy pierwiastka 117 w rozpadach alfa przekształcały się w lżejsze pierwiastki o liczbach atomowych od 103 do 115, wśród których wykryto m.in. nowy izotop Lr-266 lorensa, pierwiastka o liczbie atomowej 103. Dokładna rejestracja powstających cząstek alfa umożliwiła rekonstrukcję łańcuchów rozpadu i identyfikację źródła. Okazały się nim atomy pierwiastka 117.


Powrót |  PDF Polski |  English version |  PDF English